Verbeteren financiële maatregelen het Nederlands van kleuters?

Sinds mijn studies in het hoger onderwijs hecht ik meer en meer belang aan het volgen van de actualiteit. Papieren kranten lees ik zelden maar steevast begin ik mijn dag met het raadplegen van de VRT NWS app. Eveneens volg ik ‘vrtnws’ en ‘nws.nws.nws’ op Instagram, die beiden beheerd worden door VRT NWS. Zowel ‘vrtnws’ en ‘nws.nws.nws’, respectievelijk voor volwassenen en voor jongeren, geven bondig en helder weer wat er in de wereld speelt. Op basis van de kop en de afbeelding bij het geposte bericht krijg je als lezer vaak al een duidelijk beeld over wat er gebeurd is. Aangezien ik actualiteit zelf heel belangrijk en waardevol vind, probeer ik dit ook zo veel mogelijk te verwerken in mijn lessen Nederlands. Hiervoor gebruik ik voornamelijk ‘nws.nws.nws’ omdat de lay-out en de kleuren van de berichten heel uitnodigend zijn voor jongeren.

Een aantal weken geleden botste ik op een nieuwsartikel over de taalvaardigheid van kleuters. Veertien procent van de kinderen in de derde kleuterklas heeft nood aan extra taalondersteuning. Dat blijkt uit de KOALA-testen die bij ongeveer 12 000 kinderen in 386 kleuterscholen in Vlaanderen zijn afgenomen. Deze cijfers zijn verontrustend en de vraag rijst of we hier iets aan moeten doen.

Volgens minister van Onderwijs Ben Weyts is het antwoord resoluut ‘ja’: ‘We moeten nadenken over mogelijkheden om in te grijpen wanneer ouders manifest de ouderlijke verantwoordelijkheid ontlopen, bijvoorbeeld over ingrijpen in het groeipakket of in premies van de overheid’. Ik volg Weyts in zijn redenering dat er iets aan deze cijfers gedaan moet worden. Alleen stel ik mij veel vragen bij de manier waarop hij dit wil doen: op welke manier zorgen de financiële maatregelen, zoals Weyts poneert, daadwerkelijk voor een taalverbetering bij kleuters?

Naar mijn mening is het voorstel van Weyts ondoordacht. Vooreerst lijkt de minister zich er niet bewust van te zijn dat armoede en het opgroeien in een meertalige context niet losstaan van elkaar. Onderzoek maakt duidelijk dat meer dan de helft van de kinderen uit niet-EU-gezinnen een leven kent in armoede. We kunnen er gewoonweg niet omheen dat kinderen met een niet-westerse migratieachtergrond oververtegenwoordigd zijn in de groep van kinderen die opgroeit in armoede.

Deze financiële maatregelen baren me dan ook grote zorgen: enerzijds zal de kloof tussen arm en rijk vergroten, anderzijds zal de kwetsbaarheid en de taalachterstand van gezinnen toenemen. Dat is absurd, want het groeipakket wil gezinnen net meer kansen bieden en niet ontnemen. Geld afnemen van ouders is dus niet de oplossing. Ik stel dit niet als expert, maar wel als persoon die dagdagelijks in aanraking komt met kinderen uit meertalige gezinnen en ziet hoe broodnodig elke cent voor hen is.

Daarnaast stel ik me ook grote vragen bij de controleerbaarheid van het voorstel. Het is niet de taak van de minister om op basis van de thuiscontext ouders met de vinger te wijzen. Hierbij betwijfel ik ook ten stelligste of er een objectief criterium voorhanden is om te bepalen of ouders thuis voldoende Nederlands spreken met hun kind of niet. Wel zou het opportuner zijn mocht minister Weyts op zoek gaan naar effectieve ondersteuning in plaats van ouders te bestempelen als ‘de schuldigen’. Eerder dan te stipuleren dat ouders hun verantwoordelijkheid moeten opnemen ten aanzien van de samenleving, is het veeleer aan de samenleving om haar verantwoordelijkheid op te nemen ten aanzien van de ouders.

Mocht de Vlaamse Regering bijvoorbeeld meer inzetten op betaalbare taalcursussen voor ouders of op een toegankelijk vrijetijdsaanbod, dan heeft dit toch ook gunstige gevolgen voor kinderen? Mijn antwoord is resoluut ‘ja’. Voor mij bestaat de oplossing dus niet uit het treffen van financiële maatregelen, maar wel het uit het voorzien van stimulerende alternatieven.

Het volledige artikel kunnen jullie raadplegen via deze link: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/01/16/14-procent-kleuters-hebben-extra-taalondersteuning-nodig-naden/.